Özet:
Amaç: Bu araştırma, rahatlatıcı ve uyarıcı olarak adlandırılan koku türlerinin, erkek voleybolcularda basit reaksiyon süresine akut etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya, 2022-2023 sezonunda Alpaslan Endüstri Erkekler 1. Liginde mücadele eden Aydın Büyükşehir Belediye Spor’da oynayan 20-28 yaş aralığındaki (ort:23,43) erkek voleybolcular katılmıştır. Sporcuların demografik verileri “Spor Geçmişi Envanteri” kullanılarak toplanmıştır. Nazal muayeneleri ve boy-kilo ölçümleri Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Kulak Burun Boğaz Polikliniğinde yapılmıştır. Basit reaksiyon süresi (RS) ve koku eşik düzeyi testleri Yörük Ali Efe Aydın Büyükşehir Spor Tesislerinde yapılmıştır. Rahatlatıcı olarak gül kokusu, uyarıcı olarak karanfil kokusu tercih edilmiştir. Verilerin analizinde normallik testleri için Shapiro-Wilk ve karşılaştırmalar için Paired Samples testi kullanılmıştır. Anlamlı farklılık değeri p>0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Yapılan ölçümler ve karşılaştırmalar sonucunda koklama faaliyeti uygulanan ölçümlerde reaksiyon süresinin kısaldığı görülmüştür. Gül kokulu RS (456,58 ms), kokusuz RS (482,54 ms) göre daha kısaydı (p>0,05). Karanfil kokulu RS (439,12 ms), gül kokulu RS (456,58 ms) göre daha kısaydı (p>0,05). Fakat bu iki durumda istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır. Karanfil kokulu RS (439,12 ms), kokusuz RS (482,54 ms) göre daha kısaydı (p<0,05). Karanfil kokulu RS ve kokusuz RS arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışma, sporda antrenman ve beslenme gibi temel faktörlerin yanında, diğer etmenlerin de bazı performans parametrelerinde önemli etkilerinin olduğunu göstermiştir. Öznel bir yapıda olan koku mekanizması, dinamik ve açık becerileri barındıran özellikle voleybol branşında başarının önemli bir parçası olabileceği düşünülmektedir.
